“O gran
poeta que escribiu este artigo é dos
mais dilectos e admirados irmáns da Galiza.” Con estas verbas presentaba a
redacción da revista A Fouce o artigo
titulado O Costume (que hoxe reproducimos),
autoría de Victoriano Taibo, e publicado o 15 de xuño de 1930 en Bos Aires
(Arxentina). Daquela, Victoriano levaba dous meses instalado na Casa de Ulla, exercendo como mestre en Morgadáns, e xa
publicara as obras Abrente (1922) e Da vella roseira (1924); ademais dunha
serie de colaboración en numerosas revistas, principalmente galeguistas.
O gran poeta que escribiu este artigo é dos mais dilectos e
admirados irmáns da Galiza. Co gallo de que se lembre a miúdo de nós publicamos
hoxe este artigo seu, tan suxerinte como fondo, na seguranza de que ha saber
comprender a íntima afinidade con que agardamos decote as súas verbas.
A
FOUC E
O Costume
Para decatarse do que o costume significa, lembrémonos de que as leis
que ordenan a vida interna dos pobos non son máis que o costume lexislado e
sancionado pola autoridade; lembrémonos tamén de que o costume repetíndose a
través do tempo, enxendra o que puideramos chamar agora, referíndonos ás nacionalidades, o hábito racial; e pola
derradeira, teñamos en conta que o hábito é unha segunda natureza que xera o
carácter, a maneira de ser típica e orixinal.
Dos pobos tense dito moi atinadamente que son recadadiva, un
repertorio de costumes.
Mais o costume non o escolle o pobo libremente; imponllo a terra onde
mora, que val tanto como dicir que llo dona a Natureza mesma: un pobo non é
pescador se non vive beira-mar, nin labrador se non ten terras axeitadas á
labranza.
É unha teoría científica irrebatible, porque está confirmada polos
estudos prácticos que a terra obra arreo encol do home impretándolle o seu selo
peculiar; cuasi, as razas, son tan froito da terra en que viven como o vexetal
que máis a caracterice. Hoxe o primeiro elemento xeográfico é o home, e a
Xeografía non foi unha verdadeira ciencia deica que conseguiu demostrar e
establecer este principio antropolóxico.
Non hai nin pode haber pobo sen costumes. Polo tanto, a raza que
desbota os seus ten que adoptar os alleos.
E aquí estou eu. Pode unha raza desbotar os seus costumes e copiar os
doutros pobos por seren mellores?
Na mesma pregunta vai choída a resposta. O pobo que fai deixamento dos
elementos integrantes da súa vida convértese
nunha copia do alleo e perde in continenti o mellor que ten; a
súa orixinalidade.
Só por este feito fica ante os demais pobos nun plano de inferioridade
e de rebaixamento, que el mesmo acepta e recoñece libremente.
Ora, se os pobos teñen un carácter determinado só poderán cultivaren
con vantaxe aqueles costumes que harmonicen co seu xeito, que estean de acordo
coa súa estrutura espiritual e temperamental; pero amoldándoo ao xenio da raza,
modificándoos deica imprimirlles o seu selo típico, para que deveña propio o
que foi alleo na súa orixe.
Se os costumes non son afíns ou se ao pobo lle falta o poder de
asimilación, convértese nunha copia vil do alleo, en parodia ridícula do que
tratara de imitar: fica trocado nunha caricatura lamentable e lastimosa.
O sobredito dinos que os mellores costumes dos pobos son os que lle
doou a Natureza, os que as xentes elaboran século tras século na mutua
convivencia coa terra.
As máis das veces os pobos escuros e antipatriotas desbotan os seus
costumes porque non souberon amalos que é a única maneira de conducilos á
perfección; mais os pobos verdadeiramente civilizados e grandes son os que
renden culto á súa tradición, son os que en público e privado, na rúa e no fogar, fan das prácticas da súa
raza unha relixión ateigada de fe e de virtudes patrióticas.
Os pobos incultos son os que desprezan a súa tradición, os que
pretenden esquecer os seu costumes sen se decataren na súa inconsciencia, de
que están arrancando, anaco a anaco, a alma da súa terra.
A Galicia lle non abonda ser. Temos todos os galegos que traballar
arreo para que sexa na plenitude da súa vida propia, con todo o que é seu, con
todo o que a distingue e caracteriza, para que poida destacarse entre o
concerto dos pobos civilizados pola súa rexa e definida personalidade.
“En cada roca seu fuso, en cada terra seu uso”.
Compostela.
 |
| Facsímil O Costume en jpg. |
Ningún comentario:
Publicar un comentario